مسجد اسماعیل بیگ
- دسته: عمومی
- بازدید: 2532
مسجد اسماعیل بیگ
" ثبت تاریخی ۱۶۱۲/۳ "
بارزترین ویژگی این بنا، شیوه معماری و تزئینات جالب ایوان ورودی است. چنین طرح بدیع و گیرا بدان چشم انداز دل انگیزی می بخشد که شکوه و عظمت کاخ های عالی قاپور و چهل ستون اصفهان را در اذهان تداعی می کند.
این سبک که نوعی اکتشاف و ابداع در معماری مساجد بناب محسوب می شود، در نوع خود بی نظیر است.در اینجا آنچه که نازکی دارد منظر چشم نواز فضای درگاه است که هر رهگذری را به تماشای ملاحت خود فرا می خواند. رویهم رفته در طراحی این بخش از بنا، ظرافت و اخلاص روانی در رسم خطوط و تصاویر و تنوع در رنگ و زینت مایه انبساط روح و شادی خاطر می شود، نقوش هندسی با تزئینات مرکب شده از ساقه و برگ چنان ظریف و لطیف می نماید که اغلب مایه حیرت است. بدون هیچ تردیدی، توجه قابل ملاحظه ای که توسط معماران و زینت گران در انتخاب دور نما و هماهنگی آن با طراحی و رنگ آمیزی عناصر فضای درون مبذول گردیده، قابل تحسین است. باید گفت نظیر چنین انتخاب وسواس آمیز و دقیقی در زمینه محل بنا، چه از لحاظ موقع خاص و یا از بعد منظر در سایر آثار نادر است.
این مسجد که در ضلع غربی میدان عالی قاپور یا همان مجموعه کهندژ بناب قدیم بنا شده، از لحاظ نوع معماری متعلق به عصر صفوی است. اما در این اثر نوشته یا لوحی که نام بانی و تاریخ ساخت آن بوده باشد، به چشم نمی خورد. گمان میرود که این نوشته ها در جریان تعمیرات و نقاشی های بنا مخدوش شده و از بین رفته است. لیکن چنانکه از نام مسجد برمی آید، بانی آن جزء شخص اسماعیل بیگ کسی نبوده است. با اینکه از شخصیت نام برده اطلاعی در دست نیست، اما می توان گفت او خویش آوندی نزدیگی با ( منصور بیگ ) که ظاهرا حاکم بناب و یا بیگلربیگی آذربایجان بوده و در کتیبه مسجد مهرآباد، نامی از او رفته، داشته است. شاید هم بعد از فوت نام برده به حکومت بناب رسیده و این بنا در عهد وی ساخته شده است. گفتنی است که احداث و مرمت اماکن مذهبی، توسط (بیگها ) در عصر صفوی امری رایج و معمول بوده است. چنانکه ( الحق بیگ ) از بیگهای مقتدر و با نفوذ دوره شاه عباس صفوی اقدام به ایجاد و بازسازی مصلایی در یزد می کند که در کتیبه سر در آن چنین آمده است :
دولت شاه عباس باد که در عهد او میکده ها خراب، معبد ها شد بن
همت (الحق بیگ) سوی مصلا گشت همچو حصار سپهر یافت ثبات و بق
بود مصلا ز اصل ساخته جد او گشت زتعمیر آن شاد روان نی
نسخه تاریخ او خواست خرد از حسن گفت: به (الحق بیگ ) یافت مصلا صف
لازم به یادآوری است که القاب نظیر ( بیگ، خان سلطان ) در دوره صفوی بسیار متداول بوده و از سوی شخص شاه به افرادخاص که مصدر خدمات بزرگ و یا رؤسای طوایف بودند، اعطاء می گردید مثلا در ابتدای پادشاهی شاه اسماعیل اول حکام ایالت بزرگ مانند فارس، آذربایجان، هرات، بغداد . دیار بکر درجه (بیگی ) داشتند. معمولا (بیگ) به کسانی اطلاق می شد که در آینده می بایست به مقام امیری برسند.
خلاصه التواریخ رونوشتی از فرمانی را بدست می دهد که بدان وسیله در سال۹۵۴ هجری قمری یعنی در زمان شاه طهماسب اول امیر محمد بیگ موصللو که در همان وقت حاکم همدان گردید، به تفوق طایفه موصللو نیز مفتخر شد.
نمای عمومی بنای آجری است. مصالح ساختمانی اصلی آن را آجر، سنگ، خشت، چوب، آهک و گچ تشکیل می دهد. شبستان ستوندار آن با هیبتی بسان چهارگوش بوده و سقف چوبی اش بر روی هشت ستون چوبی چند ضلعی که بر روی پایه های سنگی نشسته، استوار شده است. پیکره چوبی درون بنا از بهترین نوع چوب آرایش گرفته، هنوز در کمال نیرومندی و اقتدار پا برجاست و دست روزگار نتوانسته هیکل تنومند و چهره جذاب آن را فرسوده کند. ایوان دیدنی و دل گشای آن دارای چهار ستون چوبی با سر ستونهای تزئین شده است که قطاری از گوشواره های مقرنس که از پایين به بالا تدریجا برحجم آنها اضافه می شود، با جلوه ای از رنگهای طلایی، نقره ای و سفید و لاجوردی، جذابیت ویژه ای به این ستونها می بخشد. پس از عبور از در چوبی ضلع شمالی بنا که از طریق فضای ایوان صورت می گیرد، محوطه چهارگوشی که به کفش کن تعلق دارد به وسیله نرده چوبین از شبستان جدا می گردد. در سمت غربی این قسمت راه پله ای وجود دارد که ادامه آن به محل بالکن زنانه که در امتداد جبهه غربی صحن ساخته شده است، منتهی می شود. در سمت راست پله بالکن و ابتدای ورودی دهلیز، فضایی برای آبدارخانه و پذیرایی اختصاص داده شده است. صحن بنا را در هنگام روز تعداد زیادی پنجره یا شیشه رنگارنگ غرق در نور نموده و شب هنگام نیز چراغهای شیشه ای بالای سر، آویزان شده، مه غلیظ حاصل از روشنایی ملایم سرخ فام را پراکنده می سازد. این فروغ از فضای مسجد بسان ستارگان درخشانی است که به حضور حاکمیت ذات بی همتا در جهان خاکی گواهی می دهد. نیاز روشنایی صحن از طریق روزنه ها و پنجره های متعدد که در جهات مختلف جای دارند، با دقت و مطالعه خاصی تأمین شده است.
این موضوع از دیدگاه معمار مسلمان بسیار اهمیت داشته تمام مساعی خود را در راه تحصیل نور برای شبستان و اعتلای تقدس آن از این طریق بکار گرفته است. در قرآن مجید در سوره نور چنین آمده است : «خداوند نور آسمان ها و زمین است و روشنایی نورش به مشکوتی ماند که در آن روشن چراغی باشد وآن چراغ در میان شیشه ای که تلولو آن گویی ستاره ایست درخشان ».
علاقه هنرمندان و آفرینندان اثر به تشریفات و تزئینات و انتقال همه جانبه نور به درون صحن و آمیزه آن با جلوه های هنری و شاهکار های آن بیانگر یک نوع سمبولیک در زمینه روشنایی و طرز تفکر روحانی و اشراقی در این بنا بوده است. رویهم رفته سهم سقف زیبا و جذاب در ارائه این صحنه های پر معنا و تخیلی، چشم گیر می نماید. اما آنچه که پیش از همه مایه شگفتی بوده، عبارت از کوششی است که برای غیر مادی نشان دادن مشبک ها و سقف رمز آمیز آن است. چنین شیوه تزئینات در مورد فضای ایوان و شبستان واجد مفهوم ( سمبولیک ) است.
تازگی و ظرافت نقش و نگار و گیرائی کنده کاری های سر ستونها، ستونها و عناصر چوبی بنا، احساس فراموش نشدنی از شکوه و عظمت را در انسان سبب می شود. احساس مذبور، زمانیکه در پرتو و روشنایی خورشید از ورای شیشه های رنگین به داخل می تابد، به اوج خود می رسد. نقاشی الهام آمیز روی صندوقه سر ستونها و جوانب تیر های حمال و سطح تخته های خراطی شده ملاحت و رقت خاصی را جلوه گر است که چون شعری دارای معنی می باشد.
اینجاست که خیال انسان را به وجد و جنبش می آورد و حالت عمیق را در او موجب می گردد.تزئینات پرجانبه قسمتهای بنا ضمن تبعبت از قواعد و روال های عام، گاهی دارای خصوصیات و جنبه های هنری خاص و منحصر به فرد است که به نحو بارز، ردپای ذهن هنرمند نقاش و معمار را در هر گرشه اثر اشکار می سازد.
نكته مهم در بیان ویژگی خاص و جذابیت این بنا، نمایش گوشه هایی از سبک معماری و هنر تزئینی ایران باستان در بخشهایی از مجموعه از این فضای مقدس است که بدون هیچ کاستی آن را به صورت یک اثر تاریخی مهم و ماندگار در آورده است.
آخرین اخبار
- شروع عملیات احداث و بازسازی بخشی از پیاده روهای مرکز شهر بناب
- طی حکمی از طرف شهردار بناب/ حامد مشایخی به عنوان رئیس اداره امور اداری و منابع انسانی شهرداری بناب منصوب شد
- جلسه تهیه پیش نویس تعرفه عوارض محلی سال 99 باحضور اعضا شورای اسلامی شهر و کارشناسان شهرداری برگزار شد
- حضور مهندس تیزپاز نیاری شهردار بناب در جلسه شورای اداری شهرستان
- گزارش عملکرد عمرانی شهرداری بناب درسال 1398 / کلید کنید و کلیپ این بخش را مشاهد فرمایید
- طی حکمی از طرف شهردار بناب؛ سرکار خانم زهرا محمدی به عنوان مشاور حقوقی توان یاب ها در امر مناسب سازی زیست شهر بناب انتخاب شد
- پیام تسلیت شهردار بناب به مردم و شورای شهر زرنق بابت فوت شهردار محترم این شهر
- رئیس اداره فنی و عمرانی شهرداری بناب خبرداد؛/ نصب و استقرار پل فلزی کوی گلستان دیزج
- رئیس اداره فنی و عمرانی شهرداری بناب؛ عملیات پیاده رو سازی ابتدای کوی پاسگاه و چمران به زودی تکمیل خواهد شد
- رئیس اداره فنی و عمرانی شهرداری بناب خبرداد؛ شروع عملیات آسفالت ریزی محله بعثت ۵/ کوی کارمندان
- پیام تبریک شهردار بناب به مناسبت هفته نیروی انتظامی
- رئیس اداره فنی و عمرانی شهرداری؛ ادامه عملیات لکه گیری و آسفات ریزی خیابان مطهری
- پیام تبریك شهردار بناب به مناسبت روز ملی آتش نشانی و ایمنی
- معاون شهردار بناب؛ شروع عملیات خط کشی عابر پیاده جلوی مدارس سطح شهر به مناسبت استقبال از بازگشایی مدارس
- معاون شهردار بناب؛ پرداخت عوارض خودرو برای تمامی مالکین وسایل نقلیه الزامی است/ شهروندان با پرداخت به موقع عوارض به زیباسازی شهر کمک کنند/ امکان پرداخت عوارض خودرو به صورت آنلاین در سایت شهرداری
- رئیس اداره فنی و عمرانی شهرداری بناب؛ افزایش چشمگیر قراردادهای عمرانی شهرداری با پیمانکاران بخش خصوصی در نیمه نخست سال جاری
- شهرداری بناب گزارش می دهد، مراسم عزاداری مردم شهرستان بناب در عاشورای حسینی برای سالار شهیدان ابا عبداله الحسین (ع) و ۷۲ تن از یاران باوفایش
- رئیس اداره فنی و عمرانی شهرداری بناب؛ اجرای آبرو کوچه های فرعی شهید ابراهیم زاده
- رئیس اداره فنی و عمرانی شهرداری بناب؛ بیشتر کوچه و محلات بناب بخصوص آن هایی که سهم خود یاری خود را پرداخت کرده اند در حال آسفالت ریزی هستند
- آگهی مزایده مرحله دوم نوبت دوم ، غرفه انتشارات شهرداری واقع در مقابل ساختمان مرکزی شهرداری بناب
- رئیس اداره فنی و عمرانی شهرداری بناب؛ شروع عملیات کف سازی پیاده روی های بلوار سهند
- همزمان با هفته دولت؛ بازگشایی استخر و سونای شهرداری بناب ، یازده پروژه عمرانی شهرداری افتتاح و کلنگ زنی شد
- نگاهی به عملکرد واحد شهرسازی شهرداری در نیمه دوم خرداد 98
- تنگه کوچه غربی مسیر گشایی می شود
- سند بلا ست ورنگ آمیزی تیر های پوسیده سقف استخر سونا به متراژ ۱۰۰۰ متر مربع از تیرهای به مبلغ ٢۱٩٣٧۵۰۰۰ ریال اصلاع گردیده است. توسط پیمانکار شهرداری
- تولید تاپ اسلپ همان دریچه باز دید در جایگاه شهرداری توسط واحد عمران تهیه وتولید می شود
- احداث دیوار ساحلی فاز یک قوبی چای حدود ۴۰% پیشرفت کار به مبلغ ۵۰۰ میلیون ریال توسط شرکت زایان بتن در حال اجرا میباشد
- اتمام احداث دیوارساحلی فاز دو به طول ۶۰ متر از اول جنب پل استخر تا شصت متر به طرف انتهای قوبی چای
- اجرای کف پوش بتنی در خیابان زرگران به متراژ ۵۶متر مربع به مبلغ ۴۴۴٨۰۰۰۰ ریال می باشد
- اجرای کف پوش بتنی در باقر آباد توسط شرکت یول یورد خزر. به متراژ ٣۰/٧۱ متر مربع به مبلغ ٢۴۴۰۰۰۰۰ ریال تمام شده می باشد